नेपालको इतिहासमा सदैव एउटा वाक्य प्रचलित हुने गर्दछ, “सतीले सरापेको देश” । बिसं १६८२ मा काठमाडौका राजा लक्ष्मीनरसिंह मल्लले आफ्ना बहिनी ज्वाइ पर्ने भीम मल्ललाई भोट तथा पूर्वी राज्य आक्रमणको लागी पठाएका थिए । युद्धमा बिजयी भएर फर्किएका भीम मल्लको बारेमा उनका बिद्रोहीहरुले राजालाई बिभिन्न कुरा सुनाए पछि खुशीको समाचार सुनाउन दरवार पसेका भीम मल्ललाई राजाको आदेशमा सैनिकले ढोकामा नै काटेका थिए । यो समाचार सुनेर बिक्षिप्त बनेका उनको पत्नीले सती जाने बेलामा सरापेका थिए, “नेपाल दरवारमा भलो चाहनेको यस्तै गति होस” ।

भीमसेन थापाको दुखद अन्त पछि पनि उनकी श्रीमतीले यहि बाक्य दोहोर्याएको भनिन्छ । हुन पनि यो देशको इतिहास पल्टाएर हेर्यौ भने हामीले यस्तै इतिहासका प्रमाणहरु पाउँछौ । चाहे भीमसेन थापा होस वा बहादुर शाह दुबैले देशको लागी धेरै गरे तर देशले यि दुबैको दुखद अन्त पनि देख्दै नदेखे झै गरे । यि कथा वा भनौ इतिहासका पाना सयौ वर्ष अगाडिको थियो । तर यहाँ केवल ४८ वर्ष अगाडि देशको लागि महत्वपूर्ण एक ब्यक्तित्वको गुमनाम मृत्यु भयो । अझ भनौ हत्या भयो तर कसैलाई कुनै चासो नै भएन । सुर्खेतको इतिहासका प्रमुख ब्यक्तित्व वा भनौ सुर्खेत शहर बसाउन ठूलो भूमिका खेल्ने एक बिशेष ब्यक्तिको मृत्यु भयो ।

बिसं २०३० बैशाख २० गते बिहानै बादेपिपलको वागेश्वरी विद्यालय नजिकैको चौतारोमा शव झुण्डिएको अवस्थामा भेटिएको थियो । धेरैले हत्या गरेर झुण्ड्याइएको भनिए पनि कुनै छानविन नै भएन, यथेष्ट प्रमाण नहुँदा आत्महत्या भनियो । दलवीर सिंह कामी सुर्खेतबाट बादेपिपलमा भेरी नदी माथि पुल बनाउने काममा गएका थिए । उनको आत्महत्या गर्नै पर्ने कुनै कारण नै थिएन । तत्कालिन जिल्ला पञ्चायतमा सव-ओभरशियरका जागीरे उनको सदैव काममा लगन थियो । त्यसैमा खुशी थिए । सामाजिक काम भन्दा अरु उनलाई कुनै चिन्ता नै हुदैनथ्यो । तर उनले शत्रुहरु भने मनग्गे कमाएका थिए । पढेलेखेका नभए पनि उनको चर्चा निकै हुने गर्दथ्यो ।

राजाले नै उनलाई भेटे पछि त उनको भेटघाट अञ्चलाधिश र सेनाका गुल्मपति सम्म हुन्थ्यो । त्यसैले पनि उनका दुश्मनहरु भित्र भित्रै जलेका थिए ।

अनपढ भए पनि राजाले नै उनलाई जिल्ला पञ्चायतको सव-ओभरशियरको जागीर दिलाए पछि उनको काम पुलको रेखांकन तथा अन्य निर्देशन उनकै रेखदेखमा हुन्थ्यो । सुर्खेतबाट नेपालगञ्ज जोड्ने सडकको रेखांकन पनि उनले नै गरेका थिए । भनिन्छ यहि सडकको विषयमा उनको केही ब्यक्तिहरुसंग विवाद भएको थियो । केही ब्यक्तिले आफ्नो स्वार्थमा सडकको रेखांकन परिवर्तन गर्न दवाव दिएका थिए । तर दलवीरले सो सडकको महत्व दुरी तथा खर्चको विविध कारणले ति ब्यक्तिहरुको दवावमा काम गर्न अस्विकार गरेका थिए । यसको केही समय पछि नै उनको मृत शरिर झुण्डिएको अवस्थामा भेटियो । धेरैले यस किसिमको मृत्यु हुँदा यो आत्महत्या होइन हत्या हो भन्ने आवाज उठाए । तर यसको कुनै छानविन नै गरिएन । शायद अर्को पक्ष निकै पहुचवाला थिए वा उनीहरुको हैकम बढी थियो होला । तसर्थ सबुत प्रमाणको अभावमा आत्महत्याको नाम दिएर यो मृत्युलाई चुपचाप बन्द गरियो ।

बाबुको मृत्युको समय दलवीरको जेठी श्रीमती तिरको छोरा कानपुरमा थियो । कान्छी तिरको जेठो छोरा श्यामलाल भर्खरै सेनामा भर्ति भएका थिए । केवल एक महिना मात्र भएको हुँदा तालिममा थिए । राजा विरेन्द्रको सुर्खेत भ्रमणमा आदित्य शम्शेर जवरा सुर्खेतमा रहेको ४ नं बाहिनीपति हुनुहुन्थ्यो । राजाको स्वागतको लागि मञ्च सजाउने काम तथा राजालाई चढाउने बिशेष उपहार पनि तीन महिना लगाएर दलवीरले नै बनाइदिएका थिए । जसले गर्दा बाहिनीपति आदित्यशम्शेरले दलवीरको छोरा श्यामलाल उमेरले सानै भए पनि सेनामा भर्ना गराइदिएका थिए । २०२९ को चैतमा श्यामलाल सेनामा भर्ति भए । २०३० को बैशाखमा दलवीरको अप्रत्याशित मृत्यु भयो । केवल ५२ वर्षको उमेरमा नै यो संसारबाट बिदा लिनुभयो ।

बिसं १९७८ सालमा दैलेखको रतीखोला (हाल गुराँस गाउँपालिका अन्तर्गत वडा नं ४) मा जन्मनु भएका दलवीर सिंह कामी पेशाले आरन चलाउने तथा फलामका सामानहरु बनाउने गर्दथे । बुबाको साथ दैलेखबाट सुर्खेत झरेका थिए । सुर्खेतमा त्यति बेला औलोको प्रकोप थियो । सुर्खेत झरे पछि पदमपुरमा बस्न थाले । बाबुको साथ आरन चलाउने उनि दिमागले तेज थिए । कुनै पनि नयाँ बस्तुहरु बनाउन तम्सन्थे । दैलेखमा नै पहिलो बिबाह गरेका दलवीरको एक छोरा र एक छोरी सहित श्रीमती दैलेखमा नै रहेका थिए । आफू कामको सिलसिलामा सुर्खेत रहँदा सुर्खेतमा नै मोतीसरासंग दोश्रो बिबाह गरे । दोश्रो बिबाह पछि तीन छोराहरु र एक छोरीको जन्म भयो । उता दैलेखमा पनि अर्को एक छोरीको पनि जन्म भयो । यसरी चार छोरा र तीन छोरीका बाबु बनेका थिए ।

अक्षर केही चिन्न सक्ने तर आफ्नो मेहनतमा बाँचेका दलवीरको आफ्नै आरन थियो । जहाँ फलामका कामहरु गर्दथे । बिभिन्न सामग्रीहरु बनाउँथे । गाउँको कामीको काम नै बाउसो, कोदालो, हसिँया आदि बनाउनु थियो । उनको काम प्रति लगन र मेहनती थियो । हरेक साल जसो वर्षातमा उर्लदो भेरी नदीलाई देखेका उनलाई गाउँलेको समस्या नजिकबाट नियालेका थिए । बिसं २०१९ साल तिर उनलाई भेरी नदीमा झोलुङ्गे पुल बनाउन इच्छा जाग्यो । उनि धनी भएर झोलुङ्गे पुल बनाउन लागेका थिएनन् । वर्षातमा उर्लेर आउने भेरीको भेललाई देखेका थिए । उनलाई त्यस नदीमा एउटा पुलको आबश्यकता लाग्यो । उनले आफ्नो शीप र ज्ञानको उपयोग गर्दै आबश्यक सामग्रीहरु आफैले तैयार गर्न थाले । लामो फलामे साङला बनाए, छोटा तार तथा अन्य सामग्री सहित पुलका सामग्री तैयारी गर्न थाले । गाउँलेले पुलको खाँबो गाड्न तथा पुलको भार थेग्नको लागी मोटो साङ्लोलाई ठूलो खाल्डोमा पर्याप्त ढुङ्गाहरु राखेर बाँध्नमा सहयोग गरे । हिड्नको लागी काठका साना साना फल्याकहरु लहरै बाँधे । दायाँ बायाँ मानिस पुलबाट नखसोस भनेर त्यहाँ पनि बलियोसंग तारहरु बाँधे ।

सुर्खेतको रानीघाटमा पहिलो पुल बनाए । यसको केही समय पछि २०२० सालको शुरुवातमा सुर्खेत जिल्लाको उत्तरगंगाको भेरी नदीमा करिव ४३५ फुट लामो झोलुङ्गे पुल तैयार भयो । सुर्खेतको रामघाटमा पनि अर्को पुल बनाए । यसरी उनलाई पुल बनाउने पागलपन नै चढ्यो । चिगाड खोलामा पनि अर्को झोलुङ्गे पुल तैयार बनाए । हरेक पुल बनाउँदा स्थानिय जनताहरुले पनि उनलाई साथ दिन्थे तथा हौसला पनि दिन्थे । पुल तैयार भएपछि मानिसहरुलाई धेरै सहजता भयो । स्थानिय जनताहरु खुशि भए ।

२०२० सालमा राजा महेन्द्रको सुर्खेत सवारीको कुरा उठ्यो । सडक यातायातले नजोडिएको सुर्खेतमा राजाको आगमनको लागी विमानस्थल बनाउने तैयारी भयो । सेनाले पनि साथ दिने तथा जनताहरुले पनि जनश्रमदान गर्ने कुरा उठ्यो । राजाको सवारी भनेपछि सबै एकसाथ लागे । सडक सञ्जालले नजोडिएको सुर्खेतमा जमिन सम्याउनको लागि रोड रोलर ल्याउन सकिने कुरै भएन । त्यसपछि रोलर बनाउन दलवीर आफै लागे । उनको आफ्नै दिमाग र मेहनतले सुर्खेत विमानस्थल सम्याउने